عکس سلفی و ارتباط آن با اختلال روانی و شخصیتی

این روزها در تمامی اماکن تفریحی اعم از آبگرم ها، مهمانی‌ها، جمع های دوستانه، کنسرت، نمایشگاه و سایر تشکل‌های اجتماعی و خصوصی پدیده‌ای که نظر آدمی را به خود جلب می‌کند پدیده «عکس سلفی» است. دختران، پسران، کودکان و حتی سالخورده‌ها دوربین را جلوی دستشان گرفته و با ژستی که می‌گیرند سعی می‌کنند از زوایای مختلف به صورت تکی، دو نفره یا چند نفره عکس گرفته و بلافاصله در فضاهای مجازی منتشر کنند(من و نینا جونم همین الان یهویی…)
تب سلفی گرفتن مثل یک ویروس بسیار پیش‌رونده در جامعه گسترش یافته است. در این مقاله سعی خواهم کرد تا جنبه‌های روانشناختی و به دنبال آن، آسیب های این مساله را بررسی کنم.
می‌شود گفت تولد این واژه به صورت رسمی همین دو سال پیش بوده است. واژه‌نامه آکسفورد، در سال ۲۰۱۳ واژهselfie ‎ را واژه سال معرفی ‏کرد. ‏
عکاسی سلفی (‏Selfie‏)‏‎ ‎در واقع‎ ‎عکسی‎ ‎از خود است که معمولاً با دوربین‌های دیجیتال دستی (همراه) گرفته می‌شود. عکس‌های گرفته شده به این روش عموماً ‏برای استفاده در شبکه‌های اجتماعی‎ ‎به کار برده می‌شوند.‏
در نگاهی به تاریخچه این پدیده می‌بینیم که اصل واژه «سلفی» نخستین بار در سال ۲۰۰۲ ابداع شد، در آن زمان یک مرد استرالیایی عکسی از خود در اینترنت منتشر کرد و از واژه سلفی استفاده کرد، اما ‏جالب است بدانید که نخستین عکس از خودِ تاریخ را یک شیمی‌دان جوان مقیم فیلادلفیا در سال ۱۸۳۹ گرفت، این مرد جوان رابرت کورنلیوس نام داشت،‌ در آن ‏زمان تجهیزات عکاسی مثل امروز نبود به همین خاطر وی با برداشتن پوشش لنز به سرعت در مقابل دوربین عکاسی قرار گرفت و یک دقیقه‌ای در مقابل دوربین ‏ایستاد، تا عکسش را نگاتیو ثبت کند:

Clipboard
یکی دیگر از عکس‌های سلفی قدیمی عکس مشهور و تاریخی زیر است که به سال ۱۹۲۰ مربوط می شود.‏

Clipboard

اخیرا، انجمن روان پزشکی آمریکAPA، تمایل عکس گرفتن از خود و یا همان عکس سلفی را به عنوان اختلال روانی تایید کرده است که آن را با اصطلاح «سلفیتیس» (selfitis)، نامیده اند.
تعریف: «تمایل وسواسی- اجباری برای گرفتن عکس از خود و فرستادن آن در شبکه‌های اجتماعی، تا بتوانند کمبود عزت نفس و شکاف حاصل از فقدان صمیمیت را جبران نمایند و در سه سطح رده بندی می شود: لب مرزی، حاد و مزمن.»
۱- اگر روزی سه تا عکس سلفی از خود می‌گیرید، اما آنها را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک نمی‌گذارید، در رده‌ی سلفیتیس لب مرزی قرار می‌گیرید.
۲- اگر روزی حداقل سه عکس از خودتان را به این شبکه‌ها ارسال می‌کنید، دچار اختلال سلفیتیس حاد هستید.
۳- اگر اشتیاق غیر قابل کنترلی برای گرفتن روزانه شش عکس از خود و ارسال آنها را تجربه می‌کنید، شما دچار اختلال سلفیتیس مزمن هستید.
ریشه‌های بیماری سلفیتیس را می‌توان در تعارض فرد با محیط و جامعه برای حل بحران در زمینه برقراری ارتباط و یا حل نیازهای مورد توجه قرار گرفتن و مورد محبت قرار گرفتن که در هرم نیازی مازلو بحث شده است، یافت. افرادی با مشخصه‌های «توجه‌طلب با اعتماد به‌نفس پایین»، «خودشیفته‌ها»، «افراد دوری گزین»، «افرادی که به دنبال آخرین مد هستند»، «وابستگی ایجاد شده به دنبال انتشار عکس و دریافت لایک که با تغییر در سیکل ترشح هورمون‌ها از جمله دوپامین دارد»… یافت. به عبارتی در یک کلام یکی از اختلالاتی که این پدیده می‌تواند به همراه داشته باشد «خودشیفتگی دیجیتالی» می‌تواند باشد. این مساله در جامعه تا به جایی رفته که حتی بعضی افراد سلفی با جسد عزیزان، سلفی زیر تابوت نیز می گیرند!
به گفته دکتر رضا شیرالی، روانشناس اجتماعی خودشیفته، سایکوپات، خودشئ پنداری و …از جمله ناهنجاری‌های رفتاری است که ممکن است در این اشخاص وجود داشته باشد.
خودشیفتگی براساس باوری ایجاد می‌شود که فرد به این نتیجه می‌رسد که از تمام اطرافیان خود باهوش‌تر، جذاب‌تر، زیباتر و بهتر است و به عبارت دیگر، به صورت کاذب باور می‌کند که همه اطرافیان در سطح پایین‌تری از او قرار دارند و با این وجود همواره موضع خود را ناامن می‌بیند که این صفات را از دست بدهد. اختلالات روحی- روانی در این زمینه نیز از سوی دیگران را تجربه می‌کند و طی آن رفتارهای تکانشی بدون فکر و انگیزه قبلی انجام می دهد.
پانپیمول ویپولا، مدیر سازمان خدمات بهداشت روانی تایلند در این خصوص توضیح می‌دهد: «توجه بیش از اندازه به انتشار تصاویر شخصی روی شبکه‌های اجتماعی، بررسی اینکه چه کسانی عکس ما را مشاهده کرده‌اند، توجه به تعداد لایک‌های عکس سلفی، امیدوار بودن به اینکه عکس سلفی بیشترین تعداد لایک و کامنت را داشته باشد و… اتفاقاتی است که ما را بسیار نگران می‌کند و مطالعه گسترده‌ای را آغاز کرده‌ایم تا جلوی اختلالات ناشی از این نوع اعتیاد را بگیریم.
در کشوری مثل آمریکا جوانان ۱۸ تا ۲۴ ساله، روزی یک میلیون عکس سلفی می‌گیرند و در خصوص دامنه گسترده آسیبهای این پدیده قضیه تا آنجا پیشرفته است که در کشورهای اروپایی و کشورهای توسعه یافته کمپ‌ها و کلینیک‌هایی برای ترک و درمان این نوع اختلالات راه‌اندازی شده است(در بیمارستان مرکزی لندن سالانه بیش از ۱۰۰ معتاد به فیس‌بوک و توییتر درمان می‌شوند و این مرکز هم اکنون متخصصانی استخدام کرده است تا بتواند معتادان به عکاسی سلفی را هم درمان کند.) دو سوم بیماران مبتلا به اختلال بدشکلی‌بدن که به بیمارستان «priory» لندن مراجعه کرده‌اند، عاشق گرفتن عکس از خود و منتشر کردن در شبکه‌های اجتماعی بودند. از نظر محققان آن چه جای نگرانی دارد اعتیاد به سلفی گرفتن نیست، بلکه بیماری سخت‌تری است که باعث می‌شود فرد ظاهرش را بیش از اندازه کنترل کند و همیشه به دنبال پیدا کردن ایرادی در ظاهرش باشد. از آن جا که «عشق سلفی‌»ها ساعت‌ها وقت می‌گذارند و ده‌ها عکس می‌گیرند تا از بین‌شان بتوانند عکسی بی‌عیب و نقص را برای نمایش دادن به دیگران انتخاب کنند، می‌توان رد پای این اختلال را در زندگی‌شان دید.
آقای دکتر «دیوید ویل» روانپزشک، می‌گوید: «دو سوم بیمارانی که با اختلالات بدشکل بدنی برای ویزیت به مطب من مراجعه می‌کنند، از بیماری روانی خودشیفتگی رنج می‌برند. به طوری که بیمار از طریق گوشی‌های دوربین‌دار و یا با به نمایش گذاشتن تصویر خود در سایت رسانه‌های اجتماعی به نوعی اعتیاد گرفتار شده است. برای مداوای این بیماران از روش رفتاردرمانی استفاده می‌شود که برای کمک به بیمار و تشخیص دلایل رفتارهای وی، به ایشان آموخته شود که چگونه خود را بهبود دهند.»
دکتر «پاملا روتلج» هم که یک روانشناس است، در مجله راونشناسی امروز می‌گوید: «برداشت از خودبزرگ‌بینی یا مورد تایید واقع شدن، یک وابستگی اجتماعی است که با شبح خودشیفتگی و کمبود شدید اعتماد به خود در فرد شکل می‌گیرد»
دکتر «پانپیمول ویپولاکوم» مدیر سلامت روانی در وزارت بهداشت تایلند اعلام هم در خصوص می‌گوید: «اعتیاد به خودشیفتگی از طریق سلفی در تایلند نیز زنگ‌های خطر را به صدا درآورده است. بسیاری از مردم برای بدست آوردن لایک و اشتراک بیشتر از تصاویر خود با مشکلات روانی زیادی مواجه شده‌اند. دانشمندان معتقدند که این گونه رفتار می‌تواند آسیب‌های جدی به مغز انسان وارد آورد و به ویژه در افراد ایجاد کمبود اعتماد به نفس کند.»
به نظر نگارنده این مقاله، خودِ پدیده عکس سلفی انداختن که تکنولوژی این امر را برای بشر امروزی میسر ساخته، علت بروز اختلال نیست بلکه کانال و دریچه‌ای است برای افرادی که می‌توانند مستعد ابتلا به اختلالات روانی و شخصیتی مختلفی باشند و این استعداد و زمینه در «عکس سلفی» نمود می‌یابد.
در کشور ما متاسفانه این قضیه با رشدی سرسام آور در حال شایع شدن است! در این زمینه گفتنی است که گاردین تعداد کاربران ایرانی شبکه اجتماعی اینستاگرام (که مخصوص انتشار عکس است) را بیش از یک میلیون نفر عنوان کرده است، در حالی که ۸۲ درصد این افراد، ‏مرد هستند اما زنان، بیشتر از عکس‌های سلفی استفاده می‌کنند.‏ گفته می‌شود حدود ۴٢‌میلیون نفر از ایرانی‌ها در شبکه‎‌های اجتماعی فعالند، از فیس‌بوک گرفته تا وایبر و واتس آپ و لاین. سایت الکسا پیشتر اعلام کرده بود که ایرانیان بزرگترین گروه مخاطبان وایبر را در جهان تشکیل می‌دهند. این روزها البته با ادامه اختلالات در وایبر در ایران و کند شدن روند ارسال و دریافت پیام‌ها، بسیاری از مشتریان این نرم‌افزار درحال انتقال گروه‌ها و ادامه گفت و گوهای خودمانی‌شان به شبکه‌های اجتماعی دیگری به‌ویژه تلگرام هستند.

چه کسانی بیشتر آسیب می بینند؟

افراد توجه‌طلب با اعتمادبه‌نفس پایین
افرادی که دوست دارند دیده شوند و مدام دنبال این هستند که توجه دیگران را به خودشان جلب کنند معمولا اعتمادبه‌نفس پایینی هم دارند. از این رو این افراد برای اینکه بتوانند توانمندی‌ها و حضورشان را در جمع مطرح و توجه و تایید دیگران را متوجه خودشان کنند به کارهایی متوسل می‌شوند که سلفی گرفتن می‌تواند یکی از آنها باشد. این افراد معمولا عکس‌های مختلف با فیگورهای متفاوتی از خودشان می‌گیرند و آنها را در شبکه‌های اجتماعی متعدد به نمایش می‌گذارند.

خودشیفته‌ها
افراد خودشیفته هم معمولا اعتمادبه‌نفس پایینی دارند و این ضعف در اعتمادبه‌نفس را با رفتار خودشیفته‌مآبانه جبران می‌کنند به این شکل که خودشان را محور همه چیز می‌دانند و تنها دیدگاه‌ها، نظرات و تمایلات خودشان را قبول دارند و نهایت تلاش‌شان را می‌کنند که خودشان را برتر و بالاتر از دیگران نشان دهند. یکی دیگر از ویژگی‌های افراد خودشیفته کنترل‌گری محیط است. این افراد همیشه انتظار دارند بقیه تسلیم نظرات، علایق و خواسته‌های آنها باشند. این افراد معمولا دوست ندارند از دیگران نه بشنوند. هرگونه تایید نشدن و نه شنیدن از جانب دیگران می‌تواند آنها را ناراحت کند و به هم بریزد. گاهی این ناراحت شدن به حدی است که افرادی که آنها را تایید نکرده‌اند یا به آنها نه گفته‌اند را طرد می‌کنند، گاهی هم به آنها عناد ورزیده و با آنها دشمنی می‌کنند. مثلا اگر یک نفر به آنها بگوید سلفی‌ که از خودت گرفتی خوب نیست، یا به‌ شدت ناراحت می‌شوند یا سعی می‌کنند خلاف آن را بگویند و به دیگران اثبات کنند عکسی که گرفته‌اند ایده‌آل است. آسیبی که این قضیه به دنبال خواهد داشت بالتبع فرد در پی زیباتر شدن خواهد رفت. سراغ عمل‌های جراحی و لوازم آرایشی بیشتر، که به صورت سرسام آوری در حال رشد کردن است.

افراد دوری‌گزین
این افراد کمتر در جمع حضور پیدا می‌کنند و اگر هم در جمعی حاضر شوند سعی می‌کنند حتی‌الامکان دیده نشوند. عمدتا افرادی خجالتی و کم‌حرف‌اند، کمتر نظر می‌دهند و اگر هم سوالی از آنها بشود خیلی کوتاه پاسخ می‌دهند. این افراد خیلی دوست دارند دیده شوند و مورد توجه قرار بگیرند اما چون در ارتباطات اجتماعی واقعی و زنده توانمند نیستند و هنگامی که مستقیم دیده می‌شوند اضطراب سراغ‌شان می‌آید، تمایلی به حضور فیزیکی در جمع ندارند و چون از حضور در دنیای مجازی احساس راحتی بیشتری دارند در شبکه‌های اجتماعی پررنگ‌تر حاضر می‌شوند.
در واقع آنها برای جبران این ضعف و کمبود سعی می‌کنند خودشان را در دنیای مجازی مطرح کنند. از این رو احتمال اینکه عکس‌های زیادی از خود بگیرند و برای نمایش در شبکه‌های اجتماعی قرار دهند بسیار زیاد است. درواقع گرفتن سلفی روش غیرمستقیمی است که باعث می‌شود این افراد احساس کنند در جمع هستند و دیده می‌شوند، اما نه به‌طور مستقیم.

به دنبال آخرین مد
دسته‌ای از افراد وقتی می‌بینند بقیه این کار را می‌کنند بدون هیچ هدف و انگیزه‌ای آنها هم برای خالی نبودن عریضه دست به سلفی گرفتن می‌زنند و آنها را به معرض نمایش می‌گذارند.
مدگرایی می‌تواند ناشی از کنجکاوی یا تمایل اجتماعی ساده که طبیعت هر فردی است باشد، اما بعضی افراد بدون هیچ آگاهی، هدف و انگیزه‌ای صرفا از یک الگو پیروی می‌کنند و گرایش خام و کورکورانه‌ای دارند تا هر چه را که مد می‌شود دنبال کنند. برعکس افرادی که بدون هیچ هدفی و به‌طور افراطی از مد پیروی می‌کنند هویت‌های شخصیتی ضعیفی دارند و با مدگرایی در خود هویت ایجاد می‌کنند. در واقع این افراد سعی می‌کنند با گرایش به گروه‌ها، گرایش‌ها، الگوها و مدهای مختلف خلأهای هویتی خود را پر کنند.
«بندیکت کامبریچ»، در صحبت‌هایی که در Business Standard داشته، در مورد حماقتی که پشت عکس سلفی گرفتن پنهان هست، گفته است: «چه سرگرمی بیهوده و غم انگیزی، از لحظات زندگی لذت ببرید، زمانی که در اختیار دارید را صرف کار ارزشمندتری کنید. کمی به بیرون از پنجره بنگرید و درباره ی زندگی بیاندیشید.»
در مطالعه جدیدی هم که دانشگاه ایالتی اوهایو انجام داده است مشخص شد کسانی که بیش از اندازه روی شبکه‌های اجتماعی فیس‌بوک و اینستاگرام عکس سلفی منتشر می کنند، با برخی مشکلات همراه هستند. تمرکز این مطالعه بر افرادی بود که در انتشار عکس‌های سلفی روی پلتفرم‌های اجتماعی زیاده‌روی می‌کنند و در پایان مشخص شد که میزان ابتلا به خودشیفتگی و اختلالات فکری- روانی در آنها بیشتر است.
محققان آمریکایی هم به این نتیجه رسیده‌اند که مردان بیشتر از زن‌ها عکس‌های سلفی را قبل از انتشار ویرایش می‌کنند و همین مساله باعث می‌شود تا بیشتر در معرض ابتلا به اختلالات یادشده قرار بگیرند. جسی فاکس، مدیر این تحقیقات می‌گوید: «چندان دور از ذهن به نظر نمی‌رسد که عکاسان سلفی زمان زیادی را به ویرایش آثار خود اختصاص بدهند و بهترین نما را روی شبکه های اجتماعی منتشر کنند. اما نکته نگران کننده این است که هرچه وسواس در این زمینه بیشتر شود، بستر لازم برای بروز خودشیفتگی و اختلالات روانی هم افزایش می‌یابد و این نخستین باری است که یک مطالعه علمی ثابت می‌کند سلفی‌نگاری هم می‌تواند زمینه ابتلا به اختلالات روانی را فراهم آورد.
دکرت فیلیپا دیدریچ، از محققان دانشگاه لندن بر این باور است که میان حضور طولانی‌تر در فیس بوک و تغییر نگاه کاربران برای نگاه شی گرایانه به خود رابطه مستقیم وجود دارد.
سلفی‌ها زمینه اختلال خودزشت‌انگاری هم میتواند داشته باشد. روانشناسان لندن معتقدند تعدد عکس‌های سلفی مانند اعتیاد خطرساز نیست اما تداوم آن فرد را به سمت اختلال خودزشت‌انگاری سوق می‌دهد. این اختلال در شرایطی پیش می‌آید که فرد فاقد اعتماد به نفس بوده و سعی دارد با تصویر سلفی از زاویه‌ای خاص، عیوب خود را پوشانده و بهترین تصویر از خودش را ارائه کند. اکثر این افراد به دلیل نارضایتی از چهره یا اندام خود بیش از حد به سلفی روی می‌آورند تا عیوب خود را به این نحو بپوشانند.آسیب‌شناسان روسی نیز معتقدند جنون فزاینده سلفی این اختلال روانی را در آینده‌ای نزدیک ایجاد خواهد کرد.

فجایعی که عکس سلفی به بار آورده:
– Danny Bowman، یک نوجوان بریتانیایی ۱۹ ساله و مدرک زنده‌ای که عملا نشان داد داستان اعتیاد به عکس سلفی تا ظهور یک بیماری روانی قدرت پیشروی دارد. او روزی بیش از ۲۰۰ عکس از خودش می‌گرفت، شش ماه از خانه بیرون نرفت و در این مدت حدود ۱۵ کیلوگرم وزن کم کرد و از دانشگاه اخراج و ترک تحصیل نمود. این نوجوان که به مرور از گرفتن یک عکس سلفی ایده‌آل نا امید شده بود، سرانجام اقدام به خودکشی کرد.
او به گزارش‌گر سایت UK Mirror گفته بود: «من دائما به دنبال ثبت بهترین عکس سلفی از خودم بودم، وقتی فهمیدم که نمی‌توانم به آن برسم، می‌خواستم بمیرم». دوستانم، تحصیلاتم، سلامتم و تقریبا تمام زندگی‌ام را از دست دادم.
– در سال گذشته نیز یک جوان مکزیکی ۲۱ ساله برای گرفتن عکس سلفی با اسلحه، در حالی که با یک دست مشغول آماده کردن دوربین موبایل خود بود، با دست دیگر به طور تصادفی ماشه را فشرد و با اصابت گلوله‌ای که از تفنگ خود شلیک شده بود، جان سپرد.
– یک دختر ۲۱ ساله روسی دیگر اسلحه‌ای را در دفتر کار خود پیدا می‌کند، این اسلحه متعلق به نگهبان شرکت بوده که وی قبل از رفتن به تعطیلات در این اتاق جاگذاشته بود. با دیدن اسلحه، ایده سلفی گرفتن با سلاح واقعی در ذهن دختر جوان شکل می‌گیرد. او اسلحه را روی شقیقه خود قرار داده و با دست دیگر دوربین را در فاصله مناسبی از صورت تنظیم می‌کند.
– یکی از علل اتفاق سال پیشی که در دریاچه شورابیل اردبیل نیز افتاد به نوعی می‌تواند محصول این پدیده باشد. دو دختر و ۲۴ نفر از همکلاسی‌هایشان برای جشن پایان امتحانات دی ۹۳ روی این دریاچه یخ‌زده رفتند تا سلفی‌های یادگاری بگیرند اما ناگهان یخ‌ها شکسته شد و ۱۸ نفر زیر آب فرو رفتند.
– اواخر خرداد ماه سال جاری هم که پسر ۲۲ ساله کرجی و دانشجوی رشته حقوق در حاشیه رودخانه منتهی به سد زیاران آبیک در حال گرفتن عکس سلفی به درون آب افتاد و جان باخت.
– چند هفته زودتر از این اتفاق، سلفی گرفتن مرد ۳۵ ساله‌ای در آبشار شلماش در استان آذربایجان غربی خانواده‌اش را داغدار کرد.
– در کشورهای خارجی نیز سلفی‌ها هر ساله یا بهتر است بگوییم هر روزه تلفات بسیاری می‌گیرد. از جمله این موارد می‌توان به مرگ یک زن روسی در سلفی با یک مار کبرا اشاره کرد. این زن که مطمئن بود هرگز دیگر چنین ماری را از نزدیک نخواهد دید، قبل از هر اقدامی برای نشان دادن شجاعتش به دیگران دوربینش را برداشت تا با مار سلفی بیندازد اما مار به او امان نداد و با یک حرکت، زهرش را وارد بدن او کرد و باعث مرگش شد.
– مورد دیگر، مردی در ماسایی مارای کنیا دستش را در دهان یک شیر کرده بود تا سلفی خاصی بیندازد اما شیر پس از این عکس در یک حرکت سوژه‌اش را درید و جان او را گرفت.
– مرد دیگری در اعماق اقیانوس در حال فرار از دست کوسه بزرگی دوربینش را درآورد و سلفی انداخت اما همین معطلی کافی بود تا کوسه به او رسیده و این سلفی یادگار آخر زندگی او شود.
– «جارد فرانک» ۲۲ ساله در سفر تفریحی به پرو با دیدن یک قطار در حال حرکت روی ریل پرید و قصد گرفتن سلفی در لحظه رسیدن قطار پشت‌سرش را داشت. همه چیز برای گرفتن این عکس آماده بود اما ناگهان ضربه‌ای او را به آن سوی ریل پرتاب کرد. لکوموتیوران که متوجه این جوان دیوانه شده بود برای جلوگیری از مرگ او با لگدی محکم او را در آخرین لحظات از مرگ حتمی نجات داد.
– یک دختر روسی برای اثبات شجاعتش به دوستان خود با بالا رفتن از یک پل ۸ متر و نیمی در آن ارتفاع وحشت‌آور سلفی انداخت اما بعد از آن در حال پایین آمدن تعادلش به هم خورد و سقوط مرگباری کرد. «زینا ایگناتیوا» ۱۷ سال داشت و این سلفی آخرین یادگار او برای خانواده‌اش شد.
– «آمتیال سینگ» ۲۹ ساله در پرواز بر فراز کلرادو، آنقدر هیجان‌زده شده بود که تصمیم به گرفتن یک سلفی خاص در آسمان گرفت اما این عکس باعث شد او تعادل هواپیما را از دست داده و با یک اشتباه سقوط کند. در این حادثه وی و همراهش جان خود را از دست دادند.

آسیب‌شناسی
تحلیلی که می‌توان به صورت جامع و علمی در خصوص آسیب های این پدیده انجام داد، احتمال بروز مثلت موسوم به « سه گانه تاریک روانی » می‌باشد.
از آسیبهای دیگر این پدیده کمرنگ شدن عواطف و حس همنوع دوستی و عدم توجه به زیباییهای دیگران و خودخواهی و خودشیفتگی است. به صورت خیلی متدوال می‌توانیم این مساله را در تالارها و مجالس عروسی ببینیم. دختر خانمی که در مشکین‌شهر در یک تالار عروسی کنار دوستش نشسته می‌گوید: (نجور اولمیشام؟) و به عبارتی در صدد گرفتن یک لایک حقیقی می‌باشد و یا اگر توصیفی از زیبایی طرف مقابل می‌شود ریشه در مهر طلبی و عکس‌العمل مشابه دارد: ( – وای نه ناز اولوبسان؟) به این امید و انتظار توصیف از زیبایی طرف مقابل می‌شود که او هم مقابله به مثل کند و بر می‌گردد می‌پرسد: (- من نجورم؟).
نشریه سایکولوژی تودی در این زمینه اینگونه می‌نویسد: «هر چه تعداد سلفی‌های‌تان در این شبکه‌ها بیشتر شود، از صمیمیت‌تان با آدم‌های دیگر هم کاسته می‌شود.» به عبارتی رشد روزافزون خودخواهی در جامعه را سبب می‌شود!
اختلالی که محصول پدیده سلفی گرفتن می تواند باشد در مجموع «سه گانه تاریک روانی» است: سه گانه تاریک روانی به سه اختلال: نارسیسیم(خودشیفتگی بیمارگونه)، ماکیاولیسم ( استثمار دیگران) و سایکوپاتی ( رفتار کردن بدون توجه به عقاید و احساسات دیگران ) گفته می‌شود. این سه گانه تاریک روانی هم به صورت تک به تک و هم به صورت مجموعه‌ای از اختلالات که به صورت بدکارکردی می‌تواند ظهور نماید آسیب خود را به فرد خواهد زد. البته فردی که مستعد بروز اختلالات روانی و شخصیتی است. دکتر امیرحسین جلالی،استادیار دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان ، انستیتو روانپزشکی تهران، درباره علل و عوامل رواج این نوع عکاسی در میان افراد جامعه، در گفتگو با سایت نظر با اشاره به اهمیت وجود راه‌هایی برای ابراز وجود و خودنمایی افراد در جامعه، می‌گوید: انسان به صورت ذاتی نیاز به نشان دادن توانایی‌ها و زیبایی های خود دارد و این حس باید در کودکی از راه‌ها و با استفاده از ابزارهای مناسب امکان بروز پیداکند. در غیراین صورت فرد برای ارضاء این میل، دست به اقداماتی می‌زند که شاید چندان طبیعی و به هنجار نباشد.
وی در ادامه می‌افزاید: اگر در سنین پایین جاه‌طلبی و توانایی‌های فرد دیده نشود فرد تلاش می‌کند که به صورت سطحی و ظاهری به خودنمایی بپردازد که این نوع عکس‌ها هم نوعی از همین دیده شدن است. وقتی در جامعه فضای مناسبی برای دیده شدن، تحسین شدن و ارضای نیازهای اولیه شخص وجود نداشته باشد، افراد به سمت فضاهای مجازی و استفاده از امکانات این فضاها کشیده می‌شوند.
وقتی افراد امکان ابراز وجود نداشته باشند به صورت بیمارگونه این احساس اختناق را در رفتارهایی ناهنجار بروز می‌دهند.
پیامدهایی که این پدیده به دنبال ایجاد اختلال روانی ایجاد می‌کند رشد روزافزون جراحی‌های زیبایی و فروش سرسام‌آور لوازم آرایشی-بهداشتی ست. توجه شما را در این خصوص به این نکته خیلی ساده جلب می‌کنم. کافیست یک روز وقت بگزارید و تعداد مغازه‌های فروش لوازم آرایشی را در شهر کوچکی مثل مشکین شهر بشمارید و آنرا با تعداد کتابخانه‌ها مقایسه کنید! آمار وحشتناکی را ملاحضه خواهیم کرد. شاید با دیدن چند صد مغازه لوازم آرایشی با تعداد کتابفروشی‌هایی که شاید کمتر از انگشتان یک دست باشد به عمق فاجعه پی ببریم. مسیر ارزش‌های جامعه سیر نگران کننده‌ای دارد. این پدیده جوامع کشورهای اروپایی را نیز تحت الشعاع قرار داده است و از سال ۲۰۰۸ به بعد میزان عمل‌های جراحی زیبایی در کشورهای غربی ۲۰ درصد افزایش یافته است و همین بررسی مشخص کرده در بسیاری از مواقع، افراد برای آنکه ظاهر بهتری در شبکه‌های اجتماعی داشته باشند، دست به انجام چنین عمل‌هایی می‌زنند.

منابع:
۱- ژورنال تفاوت‌های شخصیتی و فردی (Personality and Individual Differences)
۲- بندیکت کامبریچ»، نشریه Business Standard
۳- مجله زندگی ایده آل – زینب رئوفی- دکتر سعید آزادی‌عصر، روانشناس بالینی و مشاور خانواده
۴- هفته نامه عصر ارتباط – میثم لطفی
۵- سایت نظر- دکتر امیرحسین جلالی،استادیار دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان ، انستیتو روانپزشکی تهران
۶- سایت نظر- حسن غفاری، عکاس اجتماعی و مردم نگار،
۷- سایت نظر- دکتر رضا شیرالی، روانشناس اجتماعی
۸- سایت نظر- مجله خبری لحظه نما:
۹- www.realnews24.com/scientists-link-selfies-to-narcissism-addiction-mental-illness
۱۰- دکتر «پاملا روتلج» روانشناس- مجله روانشناسی امروز
۱۱- سایکولوژی تودی
۱۲- پایگاه های خبری انتخاب-شفا آنلاین-شهروند-اقتصاد آنلاین

ایلقار موذن‌زاده (مشاور بالینی-تحصیلی)

ممکن است به این موارد نیز علاقه مند باشید:

0 دیدگاه در “عکس سلفی و ارتباط آن با اختلال روانی و شخصیتی”

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

آزمون آنلاین

آزمون آنلاین

مجوز فعالیت سایت

logo-samandehi

ویدئو برتر

باز کردن چت
سلام
نیاز به مشاوره دارید؟

پشتیبانی سایت توسط اردپرو